اهمیت انفاق

اهمیت انفاق
 انفاق یک قانون عمومی در جهان آفرینش مخصوصاً در سازمان بدن هر موجود زنده است، قلب انسان تنها برای خود کار نمی¬کند بلکه از آنچه دارد به تمام سلولها انفاق می¬کند، مغز و ریه و سایر دستگاههای بدن هم از نتیجه کار خود دائماً انفاق می¬کنند و اصولاً‌ زندگی دسته جمعی بدون انفاق مفهومی ندارد. ارتباط با انسانها در حقیقت نتیجه ارتباط و پیوند با خداست، «یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة»، انسانی که به خدا پیوسته و به حکم «و مما رزقناهم ینفقون» تمام روزیها و مواهب را از خدا می¬داند نه از ناحیه خودش، آن را عطای خداوند بزرگی می¬داند که چند روزی این امانت را نزد او گذاشته و برای نیازمندان در دارایی خود سهمی و حقی قائل است «و فی اموالهم حق معلوم للسائل و المحروم». انفاق نه تنها نقص و کمبود در اموال ایجاد نمی¬کند بلکه موجب رشد و افزایش آن است: «مثل الذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله کمثل حبة انبتت سبع سنابل فی کل سنبلة مأة حبة والله یضاعف لمن یشاء والله واسع علیم» و آیه: «من ذی الذی یقرض الله قرضاً حسناً فیضاعفه له اضعافاً کثیرا» از ۱۰ برابر گرفته «من جاء بالحسنة‌، فله عشر امثالها» تا ۷۰۰ برابر بلکه چند برابر می¬شود. انفاق، غنیمت و مایه تقرب به پروردگار متعال است نه غرامت و خسارت و ضرر «و من الاعراب من یتخذ ما ینفق مغرما… و من الاعراب من یؤمن بالله و الیوم الاخر و یتخذ ما ینفق قربات عندالله و صلوات الرسول الا انها قربة لهم» انفاق کننده در حقیقت به خودش انفاق و احسان و خدمت کرده است. «ان احسنتم احسنتم لانفسکم و ان اسأتم فلها». «و ما انفقتم من شیء فهو یخلفه و هو خیر الرازقین» و ما تنفقوا من خیر فلأنفسکم و ما تنفقوا من شیء فی سبیل الله یوف الیکم» کافران، انفاق را غرامت می¬دانستند زیرا اعتقاد داشتند که خداوند جای آن را پر نمی¬کند. همانطور روزه مستقیم از آن خدا و اجر او با پروردگار است به حکم «الصوم لی و انا اجزی به». یعنی خداوند مستقیماً خودش بدون واسطه پاداش می¬دهد، شاید بدین جهت باشد که با توجه به سلبی بودن روزه،‌ عاری از شائبه ریا و خودنمایی است و نوعاً فقط خدا می¬داند چه کسی روزه است، لذا اجر و پاداش آن را هم فقط خدا می¬داند و متکفل پاداش آن است. همینطور انفاق مستقیماً در دست خدا قرار می¬گیرد و لذا انفاق کننده دست خودش را می¬بوسد: «یأخذ الصدقات». عن الصادق(ع): ان الله یقول ما من شیء الا و قد وکلت به من یقبضه به الا الصدقة فانی الوقفها بیدی حتی ان الرجل یتصدق بالثمرة‌ او بشق الثمره فآربیهانه کما یربی الرجل خلوه فیصله فیأتی یوم القیامة و هو مثل احد و اعظم من احد» و در تفسیر عیاشی از امام سجاد وارد است که: «ضمنت علی ربی ان الصدقة لا تقع فی ید العبد حتی تقع فی ید الرب و هو قوله تعالی: و یأخذ الصدقات و عنه(ع) کان اذا اعطی السائل قبل ید السائل فقیه له لم تفعل ذلک؟ قال: لانها تقع فی یدالله قبل یدالعبد و قال: لیس من شیء الا و یحل به ملک الا الصدقة فانها تقع فی یدالله». تمام دستورات عبادی اعم از بدنی و مالی از جمله انفاق برای طهارت روح از آلودگیهاست. «خد اموالهم صدقة تطهرهم و تزکیهم بها» یعنی مال از حقوق محرومین پاک می¬شود و روح انسان از پلیدی و آلودگی به نجل و حب دنیا و انحصار طلبی و حرص و تکاثر و زیاده¬خواهی پیراسته می¬گردد، چون انسان طبعاً بخیل و مال دوست است «و کان الانسان قتوراً» و راه درمان مرض بخل را قرآن، انفاق می¬داند. انفاق موجب صلوات پیامبر و صلوات آن حضرت سبب آرامش در انفاق کننده می¬شود «و یتخذ ما ینفق قربات عندالله و صلوات الرسول» و در جای دیگر می¬فرماید: «وصل علیهم ان صلوتک سکن لهم». انفاق،‌ جهان تنازع بقاء را به دنیای مهر و تعاون و همدلی و مساوات و نوع دوستی تبدیل می¬کند و از انفجار جامعه بر اثر دو قطبی شدن جلوگیری می¬نماید. انفاق در اسلام محدود به مسائل مالی نیست و دائره وسیعی دارد، زیرا سخنی از «و مما رزقناهم ینفقون»‌ است نه «من اموالهم ینفقون» و انسان شایسته و وارسته کسی است که نه تنها از اموال خود بلکه از جان و علم و عقل و دانش و نیروها جسمانی و نفوذ و موقعیت اجتماعی و تمام سرمایه¬های خویش به نیازمندان می¬بخشد بدون آنکه انتظار پاداشی داشته باشد. لذا پیامبر اسلام فرمود: «کل معروف صدقة و ما انفق الرجل علی نفسه و اهله کتب له صدقة و ما وقی به الرجل عرضه فهو صدقه و ما انفق الرجل من نفقة فعلی الله خلفها، الا ما کان من نفقه فی بنیان او معصیة» انفاق باید از مال حلال باشد «مما رزقناهم» و مال حرام «مما رزقناهم» نیست، و نیز در جای دیگر می¬فرماید: «انفقوا من طیبات ما رزقناکم». ترک انفاق از گناهان کبیره است و تارک آن مستوجب دخول در جهنم و عذاب الیم و همیشگی است. «والذین یکنزون الذهب و الفضه… فبشرهم بغذاب الیم» «ما سلککم فی سقر قالوا لم نک من المصلین و لم نک نطعم المسکین…» فما تنفعم شفاعة الشافعین، عذاب آنان همیشگی است و زمینه شفاعت نیز در آنان وجود ندارد. در قرآن پرداخت حقوق مردم قرین و عدل نماز بلکه توأم و آمیخته با آن ذکر شده است. «انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوه و هم راکعون» و در روایات اسلامی ما شرط قبولی نماز رعایت حقوق مردم شمرده است و امیرمؤمنان حضرت علی(ع) در واپسین لحظات عمر سراسر نور و رحمت خویش در وصایایش به امام حسن(ع) می¬فرماید: «ولا تقبل الصلوة ممن منع الزکوة» انفاق موجب تسکین جان و آرامش جان و آرامش روح و وجدان و تثبیت موقعیت خود انفاق کننده است و اثر آن بالعرض به غیر می¬رسد مثل اینکه شخص درختی و گلی در باغچه¬اش غرس کرده و سایه و بویش به دیگران می¬رسد «مثل الذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله ابتغاء مرضات الله و تثبیتاً من انفسهم کمثل جنة‌ بربوة» در بعضی از روایات تصریح شده است که اطعام گرسنگان به طور مطلق (هر چند مسلمان و مؤمن نباشد) از افضل اعمال است چنانکه در روایتی از پیغمبر گرامی اسلام آمده است که فرمود: «من افضل الاعمال عندالله ابراد الکباد الحاره و اشباع الکباد الجائعه و الذی نفس محمد(ص) بیده لا یؤمن بی عبد یبیت شبعان و اخوه، او قال: جاره، المسلم جائع» یکی از بزرگترین اعمال نزد خدا خنک کردن جگرهای داغ است و سیر کردن شکمهای گرسنه سوگند به کسی که جان محمد در دست اوست بنده¬ای که شب سیر بخوابد و برادر یا همسایه مسلمانش، گرسنه باشد به من ایمان نیاورده است. امام رضا(ع) از بهترین غذاهای سفره برمی¬داشت و در سینی می¬گذاشت و می¬فرمود برای نیازمندان ببرید و این آیه را تلاوت می¬فرمود: فلا اقتحم العقبه… یعنی باید از گردنه¬ها گذشت و روغن ریخته را نذر امام¬زاده کردن ارزشی ندارد. «لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون» «و یؤثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه